‘Digital Transformation’ เป็นปรากฏการณ์เปลี่ยนผ่านจากยุคอนาล็อกสู่ยุคดิจิทัล นอกจากจะเปลี่่ยนทิศทางของเศรษฐกิจ การเมือง สังคม การศึกษา ยังทำให้เกิดธุรกิจใหม่และอาชีพใหม่ ซึ่งผลการวิจัย ‘Future of Jobs Report’ โดย World Economic Forum คาดการณ์แนวโน้มที่จะเกิดขึ้นในช่วงปี 2018-2022 ใน 12 ภาคอุตสาหกรรม 20 ประเทศ และสรุปออกมาเป็น 5 เรื่องที่คนทำงานและเจ้าของกิจการต้องรู้ ดังนี้
1) อุตสาหกรรมต่างกัน การใช้ระบบอัตโนมัติ (Automation) หุ่นยนต์ (Robotization) และการเปลี่ยนจากระบบอนาล็อกเป็นระบบดิจิทัล (Digitization) ก็จะแตกต่าง
ปี 2018-2022 อินเทอร์เน็ตความเร็วสูง (High-speed mobile internet) ปัญญาประดิษฐ์ (AI : Artificial Intelligence) การวิเคราะห์บิ๊กดาต้า (ฺBig Data Analytics) และเทคโนโลยีคลาวด์ (Cloud Technology) จะได้รับการยอมรับและนำมาใช้ในบริษัทมากขึ้น ขณะเดียวกัน บริษัทมากมายก็สนใจที่จะลงทุนด้าน การเรียนรู้ของเครื่องจักร (Machine Learning), การใช้เทคโนโลยีในการสร้างภาพดิจิทัลกราฟิกให้ซ้อนทับอยู่บนสภาพแวดล้อมของโลกจริง (AR : Augmented Reality) และ การใช้เทคโนโลยีจำลองภาพดิจิทัลกราฟฟิกเสมือนจริงขึ้นมา (VR : Virtual Reality)
ในทางกลับกัน การลงทุนในเทคโนโลยีหุ่นยนต์จะเกิดขึ้นเฉพาะกลุ่ม (Niche) แต่หุ่นยนต์ก็จะได้รับการพัฒนาอย่างรวดเร็วในช่วงนี้ โดยหุ่นยนต์ที่ต้องอยู่ประจำที่ (Stationary Robots) จะถูกนำมาใช้ในวงกว้างถึงปี 2022 ทั้งนี้ อุตสาหกรรมที่แตกต่างกันออกไปจะมีการตั้งค่าหุ่นยนต์ที่ต่างกันตามการใช้งาน
2) แนวโน้มการจ้างงานที่จะเกิดขึ้นภายในปี 2022 คือ อาชีพใหม่ที่ต้องใช้เทคโนโลยีเป็น
ตามฐานข้อมูลลูกจ้างในองค์กรระดับโลก มีการประเมินว่าอาชีพที่เกิดขึ้นใหม่จะเติบโตเพิ่มจาก 16% เป็น 27% ส่วนงานในปัจจุบันที่ยังใช้เทคโนโลยีล้าสมัยจะลดลงจาก 31% เป็น 21%
หากพิจารณาที่จำนวนตำแหน่งงาน 75 ล้านตำแหน่งงานในปัจจุบัน อาจถูกแทนที่โดยการทำงานร่วมกันระหว่างมนุษย์ เครื่องจักร และอัลกอริทึม ขณะเดียวกันก็จะมี 133 ล้านตำแหน่งงานใหม่ เกิดขึ้น โดยการทำงานในตำแหน่งใหม่ต้องมีพื้นฐานด้านการใช้เทคโนโลยี
ทักษะและตำแหน่งงานใหม่ที่จะได้รับความนิยม 10 อันดับ ภายในปี 2022 มีดังนี้
- นักวิเคราะห์ข้อมูลและนักวิทยาศาสตร์ (Data Analysts & Scientists)
- ผู้เชี่ยวชาญด้านปัญญาประดิษฐ์และการเรียนรู้ของเครื่องจักร (AI & Machine Learning Specialists)
- ผู้จัดการด้านปฏิบัติการและงานทั่วไป (General & Operation Managers)
- นักพัฒนาและวิเคราะห์ซอฟต์แวร์กับแอปพลิเคชัน (Software and Applications Developers and Analysts)
- นักขายและนักการตลาดมืออาชีพ (Sales and Marketing Professionals)
- ผู้เชี่ยวชาญด้านบิ๊กดาต้า (Big Data Specialists)
- ผู้เชี่ยวชาญด้านการเปลี่ยนแปลงองค์กรไปสู่การใช้เทคโนโลยีดิจิทัล (Digital Transformation Specialists)
- ผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีใหม่ (New Technology Specialists)
- ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาองค์กร (Organisational Development Specialists)
- ผู้ให้บริการด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology Services)
ส่วนตำแหน่งงานที่จะเข้าสู่ช่วงขาลง 10 อันดับ ได้แก่
- พนักงานคีย์ข้อมูล (Data Entry Clerks)
- คนทำบัญชี เอกสารการเงิน และเงินเดือน (Accounting, Bookkeeping & Payroll Clerks)
- เลขานุการผู้บริหาร (Administrative & Executive Secretaries)
- พนักงานสายการผลิตในโรงงาน (Assembly & Factory Workers)
- พนักงานบริการและให้ข้อมูลลูกค้า (Client Information & Customer Services Workers)
- ผู้จัดการฝ่ายบริหารและบริการด้านธุรกิจ (ฺBusiness Services & Administration Managers)
- นักบัญชีและผู้ตรวจสอบบัญชี (Accountants & Auditors)
- พนักงานดูแลและบันทึกสต๊อกสินค้า (Material-Recording & Stock-Keeping Clerks)
- ผู้จัดการด้านปฏิบัติการและงานทั่วไป (General & Operation Managers)
- พนักงานบริการส่งพัสดุ (Postal Service Clerks)
อย่างไรก็ตาม คาดว่าบทบาทการทำงานในตำแหน่งใหม่ที่เพิ่มขึ้นจะต้องการคนที่มีบุคลิกแตกต่างอย่างเห็นได้ชัด เช่น พนักงานบริการลูกค้า นักขายและนักการตลาดมืออาชีพ การฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาองค์กร เช่นเดียวกับ ผู้จัดการด้านนวัตกรรม
3) การแบ่งงานและชั่วโมงทำงานระหว่างมนุษย์ เครื่องจักร และอัลกอริทึม จะเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
ณ วันนี้ นายจ้างก็เริ่มมองว่าจะเกิดความเปลี่ยนแปลงอย่างมากในด้านการแบ่งงานระหว่างแรงงานมนุษย์ เครื่องจักร และอัลกอริทึม โดยใน Future of Jobs Report ให้ข้อมูลว่า ขณะนี้มีค่าเฉลี่ยจำนวนชั่วโมงทำงานของมนุษย์คิดเป็น 71% จากทั้ง 12 อุตสาหกรรม โดยถูกเปรียบเทียบกับ 29% ที่ให้เครื่องจักรหรืออัลกอริทึมทำงาน แต่ภายในปี 2022 คาดการณ์ว่าตัวเลขดังกล่าวจะเปลี่ยนไป คือ ชั่วโมงทำงานของมนุษย์จะลดลงเหลือ 58% ขณะที่เครื่องจักรหรืออัลกอริทึมจะทำงานเพิ่มขึ้นเป็น 42%
ในแง่ของชั่วโมงทำงาน ณ ปัจจุบัน ยังไม่ปรากฏว่ามีการทำงานโดยเครื่องจักรหรืออัลกอริทึม 100% แต่ภายในปี 2022 เครื่องจักรจะเข้ามาทำหน้าที่ค้นหาข้อมูลและประมวลผลข้อมูลในองค์กรมากถึง 62%
อย่างไรก็ตาม จำนวนชั่วโมงการทำงานของเครื่องจักรที่จะเพิ่มขึ้นจากปัจจุบัน ยังขึ้นอยู่กับปัจจัยเฉพาะและการตัดสินใจใช้เทคโนโลยีในงานบริหารและการค้นข้อมูลของผู้นำองค์กร และแม้ว่าจะมีปริมาณงานมากกว่าคนทำงานในปัจจุบัน แต่ในด้านการสื่อสาร การมีปฏิสัมพันธ์ การประสานงาน งานบริหารและให้คำแนะนำ ก็จะมีเครื่องจักรเข้ามาทำหน้าที่เหล่านี้อยู่ดี
4) มี ‘ตำแหน่งงานใหม่’ ก็ต้องขับเคลื่อนด้วย ‘ทักษะใหม่’
ภายในปี 2022 ทักษะที่จำเป็นสำหรับการทำงานจะเปลี่ยนไปมาก แต่หากดูค่าเฉลี่ยทั่วโลก สัดส่วนของทักษะหลักที่จำเป็นต่อการทำงานที่ยังคงเดิมคาดว่าจะมีประมาณ 58% นั่นหมายความว่า คนทำงานจะเห็นความเปลี่ยนแปลงด้านทักษะการทำงานที่จำเป็นโดยเฉลี่ย 42% ภายในปี 2022 โดยทักษะที่โดดเด่นและเป็นที่ต้องการเพิ่มขึ้นคือ การคิดวิเคราะห์ ความกระตือรือร้นที่จะเรียนรู้ การออกแบบเทคโนโลยี รวมถึงความสามารถในด้านการใช้เทคโนโลยีได้หลายรูปแบบ
อย่างไรก็ตาม การใช้เทคโนโลยีใหม่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของทักษะที่ต้องการในปี 2022 แต่ในความเป็นมนุษย์เองนั้น ยังมีทักษะด้าน ความคิดสร้างสรรค์ ความคิดริเริ่ม การคิดเชิงวิพากษ์ การชักชวน ไปจนถึงการเจรจาต่อรอง ที่จะมีคุณค่าเพิ่มขึ้น ใส่ใจในรายละเอียดมากขึ้น ยืดหยุ่นขึ้น และสามารถแก้ปัญหาที่ซับซ้อนขึ้นได้ นอกจากนี้ ความฉลาดทางอารมณ์ ภาวะผู้นำ การมีอิทธิพลทางสังคม และการวางแนวทางเพื่อให้บริการ จะมีความต้องการเพิ่มขึ้นจากปัจจุบัน
5) ทุกคนต้องมีมายด์เซ็ตของการ ‘เรียนรู้ตลอดชีวิต’
โดยเฉลี่ยแล้ว พนักงานจะต้องฝึกอบรมและฝึกทักษะใหม่โดยใช้เวลา 101 วัน ไปจนถึงปี 2022 และจะเกิดช่องว่างด้านทักษะใหม่ระหว่างพนักงานแต่ละคนและระหว่างผู้นำระดับสูงของบริษัท ซึ่งอาจเป็นอุปสรรคขัดขวางการเปลี่ยนแปลงขององค์กรไปสู่ความก้าวหน้าอย่างมาก โดยครึ่งหนึ่งและ 2 ใน 3 ของบริษัท มีแนวโน้มที่จะจ้างบุคคลภายนอก (external contractors) พนักงานชั่วคราว หรือฟรีแลนซ์ เข้ามาช่วยลดช่องว่างด้านทักษะ ด้วยการทำความเข้าใจและวางแนวทางการทำงาน ช่วยฟื้นทักษะเดิม เพิ่มทักษะใหม่ให้คนในองค์กร เพื่อเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้พนักงานมองความเปลี่ยนแปลงในด้านบวกและสามารถบริการจัดการแนวโน้มต่างๆ ในเชิกรุกได้ ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับประเภทอุตสาหกรรมและสภาพทางภูมิศาสตร์ด้วย
บทความแนะนำให้อ่านเพิ่มเติมด้านเทคโนโลยีและการเตรียมความพร้อมสู่อนาคต
Digital Transformation : ได้ยินบ่อยนะ แต่เกี่ยวอะไรกับชีวิตหรือธุรกิจของเรา?
10 เทรนด์ เทคโนโลยีเปลี่ยนโลก 2019 ที่ทุกคนจะได้เห็น อีกไม่นานเกินรอ
เสริมพลังมุ่งอนาคต EEC HDC ตั้งทีมยุทธศาสตร์เสริมปฏิบัติการ ‘ผลิตสร้างบุคลากรป้อน 10 S-curve’